Anatomia funkcjonalna, najczęstsze problemy, leczenie
Ostre dolegliwości odcinka lędźwiowego są jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u specjalistów na całym świecie. Dość powiedzieć, że 80% całej populacji doświadcza ich chociaż raz w swoim życiu – najczęściej między 35 a 55 rokiem życia. Jedną z najważniejszych przyczyn poważnych dolegliwości bólowych kręgosłupa jest ostry incydent dyskowy w odcinku lędźwiowym lub lędźwiowo – krzyżowym. Dobrą wiadomością jest to, że te ostre incydenty w zdecydowanej większości są samoograniczające, co potwierdzają badania, mówiące że 90% pacjentów wraca do zdrowia po 6 tygodniach, nie mając ubytków funkcji. Jednak jak najszybsze wdrożenie działań leczniczych zdecydowanie przyspiesza powrót do pełnej sprawności. Co więcej, odkładanie leczenia w czasie może nieść za sobą bardzo przykre i nieodwracalne skutki, takie jak przepuklina jądra miażdżystego, a co za tym idzie przewlekłe dolegliwości bólowe. Zdecydowana większość pacjentów świetnie reaguje na leczenie fizjoterapeutyczne oraz trening reedukacji mięśniowej.
Anatomia odcinka lędźwiowego
Między każdym z 5 kręgów lędźwiowych znajdują się łącznotkankowe dyski międzykręgowe.
Ich głównym zadaniem jest absorbowanie obciążeń osiowych kręgosłupa, ale także każdy z dysków łączy kręg powyżej i poniżej, tworząc zwartą kolumnę kręgosłupa. Krążki międzykręgowe działając jak poduszka dla poszczególnych kręgów, muszą być jednocześnie wytrzymałe i elastyczne. Z tego powodu ich zewnętrzna warstwa zbudowana jest z mocnego pierścienia włóknistego, zaś wewnątrz znajduje się miękkie jądro miażdzyste. Wraz z wiekiem centrum dysku może tracić swoje uwodnienie, co powoduje zmniejszenie zarówno wytrzymałości dysku oraz jak i jego możliwości amortyzacyjnych.
Czym jest „degeneracja dysku” „wypadnięty dysk”
Początkową przyczyną bólów kręgosłupa jest uraz pierścienia włóknistego. Taki stan osłabia całą jednostkę ruchową kręgosłupa – czyli 2 sąsiednie kręgi i dysk między nimi. Zwiększa to ruch występujący w danym segmencie, co w połączeniu z wystąpieniem stanu zapalnego podrażnia całą okolice powodując wiele objawów. Sam dysk w przeciwieństwie do innych tkanek jest nie ukrwiony, przez co nie posiada zdolności do samoleczenia, co w połączeniu z brakiem leczenia może spowodować progresje dolegliwości i powstanie przepukliny jądra miażdżystego czy nawet ucisk struktur nerwowych
„Wypadnięty” dysk tak naprawdę nigdzie nie wypada. To co się w rzeczywistości dzieje to jądro miażdżyste (środek dysku) poprzez uszkodzony pierścień włóknisty „wypływa” na zewnątrz tworząc uwypuklenie nazywane w zależności od zaawansowania - wypukliną, przepukliną, protruzją czy nawet sekwestrem. Uwypuklony dysk może naciskać na struktury więzadłowe, lub na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego. Towarzyszy mu stan zapalny, który dodatkowo zmniejsza otwory międzykręgowe oraz zwiększa ciśnienie tkankowe potęgując ból.
Kto jest narażony na ból odcinka lędźwiowego?
Przypadki bólów odcinka lędźwiowego są bardzo częste. Jednak tylko co ok. 20 pacjent ma poważne zmiany przepuklinowe w zakresie dysku międzykręgowego. Dolegliwości wielu pacjentów kwalifikuje się jako bóle odcinka lędźwiowego o innym podłożu (napięciowym, podrażnieniowym i in.) Bóle niespecyficzne wynikają najczęściej z nadmiernego napięcia mięśni, podrażnienia więzadeł i torebek stawowych stawów międzykręgowych, czy naciągnięcia mięśni okolic kręgosłupa.
Z badań epidemiologicznych wynika, że mężczyźni są narażeni na ból odcinka lędźwiowego 2 razy bardziej niż kobiety.
Co powoduje dolegliwości odcinka lędźwiowego?
Nie do końca jasne jest czemu u jednych osób pojawia się przepuklina kręgosłupa a u innych nie, nawet jeśli mają podobny tryb życia, pracę lub dźwiagają podobne obciążenia. Badania pokazują, że bardzo znaczącą przyczyną jest genetyczna odporność tkanki łącznej a co za tym idzie predyspozycja pierścienia włóknistego do rozerwania. Jednak jasne jest, że są czynniki, które znacznie zwiększają prawdopodobieństwo uszkodzenia krążka międzykręgowego. Do najważniejszych możemy zaliczyć:
Podnoszenie przedmiotów z ziemi z nieodpowiednią pozycją pleców
Dźwiganie dużej ilości ciężkich przedmiotów
Nieodpowiednie pochylanie.
Nawet częsty kaszel lub kichanie są w stanie znaczącą zwiększać ciśnienie w obrębie dysków, co może powiększać raz powstałe uszkodzenie pierścienia włóknistego.
Oprócz tego istnieją czynniki bardzo mocno predysponujące do wystąpienia choroby degeneracyjnej krążków międzykręgowych. Najważniejszymi z nich są
Praca siedząca (w szczególności kierowca)
Praca wymagająca dźwiganie ciężkich obciążeń
Sporty w których występują hiperekstensje (gimnastyka) i obciążenie osiowe (podnoszenie ciężarów)
Otyłość
Palenie
Mimo tego, pamiętajmy że degeneracja krążków międzykręgowych jest naturalnym procesem związanym ze starzeniem się organizmu. Badania MRI pokazują ze 30% 35 latków może charakteryzować się degeneracją krążków międzykręgowych, mimo nie posiadania jakichkolwiek dolegliwości bólowych
Objawy wypukliny/ przepukliny jądra miażdzystego
Ból pleców nie występuje zawsze w opisywanych problemach. Jednak jeśli już się pojawił, najczęściej jest ostry i zwiększa się pod wpływem ruchów kręgosłupa, kichania, czy kasłania. Ustępuje najczęściej w leżeniu na boku lub na plecach z nogami zgiętymi w kolanach
Jednak dużo częściej objawy problemów dyskowych są niespecyficzne i możemy je podzielić na następujące rodzaje dolegliwości:
Ból opasujący – ból wynikający najczęściej z ostrego napięcia podrażnionych mięśni przykręgosłupowych. Daje objawy bólu w całym pasie lędźwiowym, lub lędźwiowo –krzyżowym, bez promieniowania w stronę pośladka czy kończyn dolnych
Ból Promieniujący (Ból zasłonowy) – rwa kulszowa –wynika z podrażnienia nerwu przy wyjściu z rdzenia kręgowego. Objawy mogą występować w pośladku, w łydce, czy w samej stopie. Ich natężenie jest często większe niż ból samych pleców
Inny ból o podłożu uciskowym (ból rzutowany, ból przeniesiony) - zwiększenie kompresji korzeni nerwowych może powodować objawy zmniejszonego czucia, swędzenia, drętwienia lub szczypania w obrębie pośladka, uda, łydki lub stopy.
Często zdarza się także, że mimo stwierdzonej wypukliny jądra miażdżystego pacjent nie ma żadnych objawów bólowy, lub są one bardzo znikome. Dzieje się tak wtedy, gdy wypuklony materiał jądra miażdżystego jest bardzo niewielki, lub uwypuklił się w takim kierunku, że nie powoduje ucisku żadnej z delikatnych struktur w swojej okolicy.
Leczenie
W pierwszej kolejności powinniśmy skontaktować się z fizjoterapeutą lub lekarzem celu dokonania pełnego badania, wykluczenia najpoważniejszych przyczyn dolegliwości, oraz zapewnienia właściwego leczenia. Jeśli badanie kliniczne wykaże poważne zmiany degeneracyjne, przydatne staje się wykonanie dodatkowych badań obrazowych jak zdjęcie Roentgenowskie czy MRI kręgosłupa.
Symptomami, których nie wolno bagatelizować, i z którymi powinniśmy od razu udać się do lekarza są:
Osłabienie mięśni nóg,.
Zmienione czucie w obrębie pośladka, pachwiny lub stóp.
Nietrzymanie moczu i/lub kału
W zdecydowanej większości przypadków skutecznym jest postępowanie fizjoterapeutyczne mające na celu odciążenie uciśniętych struktur, rozluźnienie napiętych mięśni przykręgosłupowych, oraz redukcja bólu. Po usunięciu ostrych objawów bólowych, nie mniej ważna staje się reedukacja mięśni stabilizatorów odcinka lędźwiowego, stabilizacja miednicy oraz reedukacja mięśni posturalnych.
W Probalance używamy następujących metod terapeutycznych w całym przebiegu leczenia ostrych dolegliwości odcinka lędźwiowego:
Manualna terapia tkanek miękkich
Pozycje ułożeniowe i terapia rozluźniająca
Elektroakupunktura.
Mobilizacje stawów międzykręgowych
Hydroterapia
Oraz w celu reedukacji mięśni stabilizujących:
Medyczny trening stabilizacyjny
Trening w wodzie
Trening Core
Reedukacja posturalna (PNF)
Szybko podjęta fizjoterapia jest kluczowa nie tylko dla szybszego powrotu do pełnej sprawności, ale także powoduje znaczne zmniejszenie prawdopodobieństwa powtórzenia incydentu bólowego w przyszłości, który zazwyczaj występuje 60-80% pacjentów ciągu 2 lat od początku problemu
Comments